Voorbereiding van Bulle vir die Dekseisoen Deel 2

Daar word dikwels nie genoegsame aandag aan die voorbereiding van bulle vir die teel- of dekseisoen gegee nie. Die belangrikheid van die genetiese bydrae tot die kudde, die koste verbonde aan die aankoop van gehalte bulle en die noodsaaklikheid om reproduksie te optimaliseer, noodsaak ons om aandag te gee aan die welstand en voorbereiding van bulle om gereed te maak vir aksie!

Die volgende areas verg die nodige aandag:

3.  Inentings

3.1 Gemodifiseerde “lewendige” entstowwe -

Inenting van lewendige enstowwe moet ten minste 60 dae voor die aanvang van die dekseisoen voltooi word aangesien dit 'n koorsreaksie kan veroorsaak, wat die vrugbaarheid kan benadeel. Entstowwe wat vermy moet word, sluit in:

• ’lewende’ respiratoriesekompleks entstowwe (BVD, IBR, PI₃, BRSV)
• Slenkdalkoors
• Knopvelsiekte
• Drie-dae-stywesiekte

NB. Onthou dat verkieslik nie meer as een “lewende” entsof gelyktydig toegdien moet word nie.

3.2 Nie-geaktiveerde (“dooie”) entstowwe -

Kan / behoort nader aan die teelseisoen gegee te word bv:

• Vibriose
• “Pienkoog”

4.  Spoorminerale

Spoorminerale speel 'n belangrike rol in bulvrugbaarheid, veral Zn, Mn, Cu en Se. Sperme neem ongeveer 61 dae om tot volwasse sperms te ontwikkel. Aanvulling voor teling is van kritieke belang om oksidatiewe stres te verminder en die kwaliteit en kwantiteit van semen te optimaliseer.

'n Inspuitbare spoormineraalaanvulling (Multimin) moet naas normale orale aanvulling (lekke) as 'n  ekstra aanvulling gegee word:

• 8 weke voor die aanvang van die dektyd. Dit ondersteun optimale spermontwikkeling soos getoon deur Dr Ferreira (2015). Verskeie semenparameters is betekenisvol verbeter (P = 0,05), terwyl ander numeries verbeter is. Moenie die sinergistiese aanvulling van Vit A & E -ondersteuning vergeet nie.
• Herhaal aanvulling aan die begin van die teelseisoen om vir die 3 maande van die teelseisoen te hou.

5.  Parasietbeheer

5.1 Inwendige parasiete:

Inwendige parasiete by beeste word oor die algemeen as 'minder belangrik' beskou. Alhoewel dit nie altyd so 'sigbaar' is soos by skape nie, kan inwendige parasiete 'n negatiewe uitwerking op die kondisie en prestasie van bulle hê.

 

Veral lewerslak kan groot ekonomiese verliese tot gevolg hê. Benewens al die ander noodsaaklike funksies van die lewer, beïnvloed dit ook die produksie van hormone - wat van kritieke belang is in die aanloop tot die teelseisoen!

 

5.2 Uitwendige parasiete:

Behandel uitwendige parasiete (veral bosluise) soos nodig, om die oordrag van bosluisgedraagde siektes en meganiese skade aan die skrotum en skede te voorkom/te verminder. 'n Bosluislas kan ook die eetlus van beeste negatief beïnvloed.  Vliegbeheer sal ook irritasie, wat 'n negatiewe uitwerking op groei en kondisie het, verminder.

 

6.  Algemene bestuur

Die volgende algemene bestuursaspekte kan die doeltreffendheid van bulle gedurende die teelseisoen optimaliseer:

• Bepaal vroegtydig hoeveel bulle benodig word!
  • Koeie: 1 bul vir 25-35 koeie
  • Verse: 1 bul vir 15-20 verse
  • Wees voorbereid om bulle wat beseer of siek word, te kan vervang
• Nuut-gekoopte bulle moet ten minste 2 weke in kwarantyn gehou word en dopgehou word vir enige parasiete en siektetoestande, voordat hulle by die bultrop aansluit.
• Hou nuwe bulle na die bekendstelling aan die bultrop dop om oormatige bakleiery en beserings te voorkom. Hou apart indien nodig.
• Gebruik ervare bulle op verse (tekens van estrus is nie altyd so duidelik soos by koeie nie en duur vir 'n korter tyd)
• Fiksheid:
  • Oefen bulle daagliks – deur hulle teen ‘n stewige tempo te laat stap
  • Begin stadig/korter en verhoog tot 25-30 minute per dag - veral die veilingsbulle met 'oormatige kondisie' en bulle wat in klein kampies aangehou word
  • Identifiseer bulle met beserings, hoef- en gewrigsprobleme. Behandel die bulle of onttrek hulle uit die teeltrop